Sağlık bilgileri ve hastalıklar kategorisinde yer alan bu yazımızda bir karaciğer hastalığı olan hepatit türleri, hepatit belirtileri, nedenleri, hepatitten korunma yolları ve hepatiti hastalığı hakkında çok önemli bilgiler yer almaktadır.
Hepatit Hastalığı Hakkında Bilgi
Hepatit nedir denilince bunun karaciğer iltihaplanması olduğunu söyleriz. Hepatitin değişik nedenleri var bir kısmı bu nedenlerin vücut hepatit virüsü ile karşılaştığında vücut ona karşı bağışıklığını oluşturuyor ve problem ortadan kalkıyor. A tipine bağlı hepatit budur. Vücut Hepatit A ile karşılaşır ve antikor oluşursa hastalık düzelir. Ancak bazı hepatit virüsleri kronikleşir ve hayat boyu kalabilir. Bunlar Hepatit B, Hepatit C ve D birde daha az oranla E var. Toplumsal açıdan en önemli olanlar kronikleşmesi nedeniyle Hepatit B ve Hepatit C dir. Hepatit B olmaz ise Delta denilen Hepatit B de olmaz.
Virüse bağlı hepatitler var birde virüse bağlı olmayan nedenlere bağlı hepatitler oluyor. Bunlar ise alkole bağlı ilaçlara bağlı, bakır metabolizması bozukluklarına bağlı ve demir metabolizması bozukluklarına bağlı olabiliyor. Değişik nedenleri var. Fakat toplumsal bakımdan kronikleşen Hepatit B ve Hepatit C dir.
A tipi hepatit virüsünün bağışıklık oluşan genelde kronikleşmeyen Hepatit A daha çok çocuklarda görülür. Ama Hepatit B ve C de çocukluk döneminde alınabilir. Çocukluk döneminde alınan bu virüsler zaman içinde kronikleşebilir o bakımdan çocuklarda kronikleşmeyen A tipi daha sık gözükür ama Hepatitin B ve C tipi de çok önemlidir. Ancak günümüzde son 10 yıldır Hepatit B virüsüne karşı aşılama başladı. Bu aşılama programı doğar doğmaz çocuklarda uygulanıyor. Yeni doğan bebekler aşılandığı için son yıllarda doğan çocuklar Hepatit B’ye karşı korundukları için şanslıdırlar. Fakat Hepatit C konusunda dünyadan koruyucu bir aşı oluşturulamadı.
Hepatit hastalığında genel olarak koruyucu hekimlik çok önemli yani hastalığa yakalanmadan önlemi almak bu virüsle karşılaşmadan bağışıklık oluşturmak için aşılama yapılması önemlidir.
Hamilelik döneminde olan bir anne eğer Hepatit B nin antijenini taşıyorsa doğacak çocuğun doğar doğmaz aşı programı uygulanarak Hepatit B olması önlenebiliyor.
Hepatit B virüsünde hasta olmadan aşı olmak önlemini almak çok önemli evlenmeden önce eşlerden birinde yoksa diğeri aşılanarak B tipi hepatit virüsüne karşı korunması sağlanır.
Hepatit B’nin 2 tipi var. Bu tiplerden birinde E antijeni denilen Hepatit B’nin bir antijeni var. Bu mesela pozitif olan kişilerin çocuklarının Hepatit B olma ihtimali %90 birde anti Hb denilen hepatit b si antijeni pozitif ama onun bir başka tipi var onunda annede var ve bu tespit edilmez ve çocuğa aşı ve serum yapılmaz ise %50 çocuk hepatit b hastası oluyor. Daha sonra kronikleşip ciddi bir sorun haline gelebiliyor.
Hepatit A ‘nın kronikleşmediğini belirtmiştik Hepatit A ile karşılaşıldığında gözlerde sararma, gribal enfeksiyon gibi bir hal olur bu da dinlenme ve istirahatle geçer. Hepatit A’nın nadiren ağır olan tipleri vardır. Bunda vücut antikorunu oluşturur ve bir daha Hepatit A ile ilgili bir sıkıntısı olmaz.
Hepatit B ve C de her zaman böyle gözlerde sararma, idrar renginin koyulaşması, dışkının renginin açılması gibi bizim klasik hepatit belirtisi dediğimiz belirtiler olmaz. Bir solunum yolu enfeksiyonu gibi, bir kırıklık gibi bazen hiç belirti vermeden bu hastalıklar gelir. Bunlar genelde bir başka sorundan dolayı yapılan tetkikler sonucu ortaya çıkar.
Aslında hepatit hastalarında sarılık olabilir ama bu her hepatitte sarılık olacak diye bir şey söz konusu değildir. Sarılık olduğu zaman Hepatit A mı B mi Hepatit C mi araştırılır. Ama çok hafif bulgularla geçilebilir ve yıllar sonra hastalıkla ileri bir safhada karşılaşma söz konusu olabilir. Bu hastalık tedavi edilmez ve önlem alınmaz ise eğer malesef siroza yol açabiliyor. Karaciğer kanserine yol açabiliyor. Siroz aşamasında çok ileri safhalarda hastalar ile karşılaşabiliniyor.
Hepatit B Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Hepatit B hastalığının belirtileri nelerdir diye sorulursa Hepatit B’nin verdiğin belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
* Halsizlik olabilmektedir.
* Bulantı ve kusma meydana gelebilir.
* Karın ağrısı görülebilir.
* Koyu renk idrar da hepatit belirtisi olarak belirtilmektedir.
* İştahsızlık sonucu meydana gelen kilo kaybı da gene hepatit belirtileri arasında yer alır.
Hepatit B kronikleşip müzminleştiğinde bunu da kendi içinde ayırıyoruz. Bir kısım Hepatit B olan kişiler sadece hastalığı taşıyorlar yani bunlarda bir belirti yok sadece bu antijen var ama hastalık yok ancak Hepatit B taşıyıcısı olanları 6 ayda bir izleme programı veya yılda 1 görmek gerekir. Taşıyıcı olmak bunun hastalığa dönüşmeyeceği kronik hepatit denilen hastalığa geçmeyeceği anlamına gelmez. Bunun garantisi yoktur. Bu bakımdan taşıyıcı olan kişilerinde periyodik kontrollerine devam etmesi gerekir. Bu hastalar hayat boyu taşıyıcı olarak kalabilir ve herhangi bir tedaviye gerek kalmaz. Yani burada dikkat edilmesi gereken husus taşıyıcılarda tedaviye gerek yoktur ama taşıyıcılarda olmaz sa olmaz kural mutlaka 6 ayda 1 veya en geç yılda 1 karaciğer enzimlerinin takip edilmesi belli testlerin ve muayenin yapılması gerekir.
Hepatit taşıyıcılığında bir hastalık olmadığı için belirtisi yoktur. Ailede bir kişi hepatit taşıyıcısı ile bu durumda ailenin diğer fertlerininde taranması lazım.
Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C Nasıl Bulaşır?
Hepatit A daha çok hijyen koşullarının uygun olmaması, içme suları, iyi yıkanmamış salatalar ve pis tuvaletler ve ellerin iyi yıkanmaması ama Hepatit B nin ise değişik geçişleri vardır. Salgısal, ter, tükürük, cinsel organ sıvıları ile geçişleri var, cinsel yolla geçişleri var, kan yolu ile geçebiliyor. Hepatit C de bu geçerlidir. Özellikle Hepatit B de geçişin en önemli nedeni aile içi geçişlerdir. Bunun için ailenin taranması gerekir. Hepatit taşıyıcısı bu şekilde tespit edilebilir. Aslında herkesin hepatit B olup olmadığına baktırması lazım. Özellikle genç insanların mutlaka baktırması lazım. Her yaşta buna bakılabilir. Herkes hepatit B ye karşı antikor oluşmuş mu bağışıklığı var mı Anti HBs var mı baktırması lazımdır. Buna baktırdığınız da eğer Hepatit B virüsü ile karşılaşılmadı ise buna karşı aşılama ile hastalık önlenebiliyor koruma sağlanıyor.
Anti HBs ‘nin pozitif olması sizin hepatit B’ ye karşı bağışık (korunuyor) olduğunuzu gösterir.
Hepatit B virüsü olan kişilerde Hepatit D virüsü de olabilir.
Hepatit B antijenini taşıyanlar taşımayanlara göre karaciğer kanseri riski biraz daha fazla olmaktadır. Bu nedenler karaciğer kanserinin gelişip gelişmediğini gösteren testler var AFP (alfa feto protein) denilen bunlarında takip edilmesi gerekir.
Hepatit B Taşıyıcısı Olunduğu Nasıl Anlaşılır?
Bazen karaciğer enzimlerine 1 kez bakılır. HBs Ag denilen antijen pozitiftir. Karaciğer enzimleri de normaldir. Hastaya taşıyıcı olduğu söylenir. Bu 1 tetkikle net anlaşılamaz bunun için 6 ay 2 şer ay ara ile takip edilmesi gerekir. Mutlaka DNA denilen testin yapılması gerekir. Çünkü enzim normal olabilir fakat hastalığın inaktif ve aktif olan dönemleri vardır. Eğer inaktif bir döneme denk gelinmiş ise sadece taşıyıcı olduğu yanılgısına varılabilir. Bu nedenle ilk başta bir hastaya taşıyıcı demeden önce ilk 6 ay izlemek gerekir.
DNA Testi virüsün aktivasyonunu virüsün miktarın gösteren testtir.
